Methodiek

Wat is Psychomotorische Gezinstherapie

Gezinspmt, of ook wel psychomotorische gezinstherapie (PMGT) of psychomotorische systeemtherapie, is een ervaringsgerichte therapie voor gezinnen. 

PMGT is een ervaringsgerichte therapie voor gezinnen en maakt gebruik van bewegingsgerichte en lichaamsgerichte werkvormen uit de psychomotorische therapie. Gezinnen kunnen door te doen en te ervaren in het hier en nu (enactment) aan voor hen belangrijke gezinsthema’s werken. Het kenmerkende van PMGT is dat gezinsleden niet zozeer met elkaar hoeven te praten over de zorgen die er zijn, maar met elkaar in actie komen door het doen van diverse werkvormen. Op deze manier kunnen ze nieuwe ervaringen op doen en oefenen met alternatieve en meer helpende manieren van omgaan met elkaar.

PMGT is een combinatie van psychomotorische therapie en systeemtherapie. Deze vorm wordt dan ook bij voorkeur gegeven door twee therapeuten; een systeemtherapeut/ systeemtherapeutisch werker en een psychomotorisch therapeut.

Voor wie

PMGT is in principe geschikt voor alle gezinnen die het zien zitten om op deze manier met elkaar te werken. De volgende overwegingen kunnen een rol spelen bij het inzetten van PMGT:

• Het doen en bewegen sluit vaak goed aan bij de manier waarop kinderen zich uitdrukken. Het geeft kinderen zo makkelijker een stem in een gezinsbehandeling.

• Soms is alleen gesproken taal te weinig concreet voor een gezin om ook thuis veranderingen teweeg te brengen en is het ervaren een betere ingang. Het lijfelijk ervaren en werken in het hier en nu zijn dan krachtige elementen in een therapieproces om tot verandering te komen.

• Bij meer praktisch ingestelde gezinnen kan deze behandelvorm hun krachten en mogelijkheden beter benutten in vergelijking met een meer reflecterende manier van werken. Maar ook in tegengestelde situaties, wanneer gezinnen juist in de reflectie blijven en minder makkelijk de vertaalslag naar de praktijk maken, dan zou PMGT geïndiceerd kunnen zijn.

• Het samen creëren van specifieke opdrachten kan helpen om vooral op krachten en mogelijkheden van gezinnen in te steken en niet zozeer stil te blijven staan bij de ervaren problemen. Ook kan het vaak weer ruimte geven voor plezier en ontspanning.

• Het doen en ervaren kan een versnelling geven in het kunnen zien en voelen van bepaalde interactiepatronen van een gezin. PMGT kan dan ook ingezet worden als aanvulling op observatie en gezinsdiagnostiek om de zorgen die een gezin heeft beter te kunnen begrijpen.

Behandelthema’s

In de PMGT kunnen gezinnen werken aan verschillende gezinsthema’s. Deze zullen na de intake en in het behandelproces worden gezamenlijk worden geformuleerd, passend bij het gezin, hun vraag en het proces.

Diverse thema’s voor de PMGT zijn:

• weer meer onderling plezier en ontspanning ervaren
• zicht krijgen op de krachten en mogelijkheden van het gezin
• werken aan vastzittende, niet helpende gezinspatronen en gezinsrollen
• de samenwerking tussen ouders of tussen andere subsystemen verstevigen
• meer zicht krijgen op de eigen belevingswereld en die van de ander
• werken aan het vertrouwen en de onderlinge (hechtings)relatie

Hoe werkt het

PMGT wordt veelal met twee therapeuten samen gegeven: een gezinstherapeut en een psychomotorisch therapeut. De structuur van de PMGT wordt gekenmerkt door een drietal stappen; het startgesprek, de sessies in de bewegingsruimte en een evaluatie moment (zie de figuur hieronder).

Startgesprek

Er wordt altijd gestart met een gezamenlijk gezinsgesprek. Hierin kunnen de gezinsleden en therapeuten met elkaar bespreken welke zorgen er zijn en wat het gezin hoopt te leren tijdens de PMGT. Tijdens het gesprek leggen de therapeuten uit hoe de PMGT werkt en spreken ze af hoeveel sessies ze in de bewegingsruimte met het gezin aan de slag gaan.

De PMGT sessies in de bewegingsruimte

Na het startgesprek gaan de therapeuten met het gezin de bewegingsruimte in. In deze sessies wisselen activiteiten en therapeutische interventies elkaar af. De therapeuten bespreken hierbij steeds met de gezinsleden hun ervaringen en leerzame, betekenisvolle momenten. Ook ondersteunen ze de gezinsleden in de onderlinge samenwerking. De therapeuten doen zelf meestal niet actief mee en kijken naar de manier waarop het gezin de activiteit samen aangaat. Soms overleggen de therapeuten met elkaar, zie foto hieronder. Dit is geen geheim; ze zullen altijd vertellen wat ze met elkaar hebben besproken. Gezinnen mogen er ook altijd naar vragen. Elke sessie bestaat uit meerdere werkvormen die zoveel mogelijk worden afgestemd met het gezin.

Mocht je als therapeut meer informatie willen over de manier waarop je met gezinnen kunt afstemmen binnen psychomotorische therapie, dan verwijzen we naar het volgende artikel:
Visser, M. (2018). Contextcreatie, het co-creëren van een betekenisvolle vaktherapeutische context. Tijdschrift voor vaktherapie, 2, 16-22

De evaluatie

Na een aantal sessies in de bewegingsruimte bespreken de therapeuten met de gezinsleden hoe zij de sessies hebben ervaren. Vragen die hierbij centraal staan zijn: Heeft het gezin het idee dat ze op de goede weg zitten? Is er al voldoende veranderd? Heeft een ieder er vertrouwen in dat ze het weer zelf geregeld krijgen? Moeten er nog meer sessies in de gymzaal volgen of moet er nog iets anders?

Mogelijk wordt hierbij besloten tot nog enkele oudergesprekken of een individuele behandeling voor het kind. Zo kan PMGT onderdeel zijn van een groter behandelaanbod.

Wat verder nog belangrijk is

Meestal is het wenselijk om met het hele gezin te werken. Toch kan het zo zijn dat de therapeuten samen met het gezin tot een andere keuze komen en dat een deel van het gezin naar de PMGT komt.

Tijdens de PMGT is het raadzaam om makkelijk zittende kleding aan te doen. Lichamelijke beperkingen bij kind of ouder zijn geen probleem; in de aangeboden werkvormen zal hiermee rekening gehouden worden. Het gaat immers niet om een sportieve prestatie maar over de manier waarop het gezin samenwerkt en activiteiten aangaat.